شیوع مصرف قلیان در جوانان در حال افزایش است. متاسفانه اگر روزی افتخار می کردیم که شیوع مصرف سیگار در بانوان ایرانی شایع نیست، روند مصرف قلیان حتی در خانمها، بخصوص در قشر تحصیل کرده، در حال افزایش است.
خبرگزاری مهر گزارش میدهد: در حال حاضر ۱۵ درصد جوانان کشور مصرفکننده مستمر قلیان هستند که به دلیل دسترسی آسان به آن احتمالاً سراغ دیگر مواد دخانی هم خواهند رفت. این آمار از آنجا نگران کننده است که جامعه کنونی ایران بدون آگاهی از عواقب استفاده از قلیان از آن به عنوان یک وسیله برای تفریح استفاده میکنند. در بسیاری از اماکن تفریحی و مکانهایی که افراد برای گردش مراجعه میکنند میبینیم که قلیان استفاده میشود.
یکی از دلایل رایج شدن قلیان در بین جوانان را می توان گسترش سفره خانه ها در شهر و مجاورت آنها با محل های علمی فرهنگی همچون دانشگاه ها و کتابخانه ها دانست و به نوعی، کشیدن قلیان را وجه عمومی بخشیده است به طوری که کارشناسان حوزه سلامت اذعان دارند اپیدمی مصرف قلیان در میان جوانان کشور در وضعیت بحرانی، هشدار و بسیار خطرناکتر از سیگار قرار دارد و باید سیاستهای هماهنگی برای مقابله با آن تدوین شود. اگر زمانی کافهها محل بحثهای روز و تحلیلهای فرهنگی و ادبی بود، امروز سفره خانه های جدید نیز در رقابت با کافههای آن زمان پاتوق برخی از جوانان و دانشجویان شده است. اما سوی دیگر این چرخه، جامعه پزشکی و جامعه شناسان هستند که از رشد مصرف قلیان در میان جوانان و به ویژه خانمها نگرانند و آن را خطری برای سلامتی نسل آینده میدانند.
مشکلات را میدانیم اما قلیان میکشیم
ریحانه به همراه دوستانش هر غروب پاتوقشان یکی از سفره خانههایی میانه شهر است؛ میگوید همه مضرات قلیان را میداند و خوب هم به یادش است که هر پٌک قلیان معادل چند نخ سیگار است اما باز هم قلیان میکشد. او قلیان کشیدن را فرصتی برای دورهمیهای دوستانه میداند و معتقد است هنوز پیشنهاد بهتری برای جایگزینی با قلیان به ذهن او و دوستاناش نرسیده است.
مضرات کشیدن قلیان
قلیان به طریقی متفاوت دود تولید میکند، دود سیگار از سوختن تنباکو ایجاد میشود، در حالی که دود قلیان از طریق گرم شدن تنباکویی که در کاسه ی بالای آن قرار دارد از طریق زغال تولید میشود. محصول نهایی آن یعنی دود یکسان است که حاوی مواد سرطانزا است.
سرطان های ریه، مثانه، مری، معده بیماری انسدادی ریوی مزمن، پایین بودن وزن هنگام تولد نوزاد، افزایش حملات آسم جزو عوارض کشیدن قلیان هستند. مصرف سیگار و قلیان موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی می شود که به تسریع پوکی استخوان می انجامد.
قلیان هم مانند سیگار میتواند احتمال وضع حمل پیش از موعد، و حتی مُرده به دنیا آمدن نوزاد و سایر مشکلات را افزایش دهد. همچنین میتواند بر رشد جنین نیز تأثیر منفی داشته باشد. دود قلیان غلظت اکسیژن را در بدن مادر کاهش و نهایتاً موجب تنگی نفس جنین شده و او را به سمت مرگ میکشاند.
در واقع مصرف قلیان تمام مضرات مصرف سیگار را دارد.
سوء تفاهم ها و شایعات
برخلاف شایعات موجود، رد شدن دود از ظرف آب (پایه قلیان) خطرات دود قلیان را کم نمی کند. بر عکس با توجه به مدت زمان طولانی که مصرف کنندگان، پای کشیدن قلیان می نشینند، خطرات آن بیش از سیگار است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، هر سر قلیان بیش از ۲۰ نخ سیگار مواد مضر وارد بدن ما می کند. تنباکوهای میوه ای، نه تنها مضرات تنباکوهای معمولی را دارند، رایحه آنها باعث می شود زمان مواجهه
برای مصرف کننده و اطرافیان افزایش و باعث ضررهای بیشتر شود.
چاره چیست؟
اکنون به دنبال مقصر نیستیم، اما نهادهایی که وظیفه جمع آوری قلیان از این سفره خانه ها را دارند، باید پیگیر باشند چراکه اگر اقدامی نشود، درصد مصرف کنندگان قلیان بیشتر خواهد شد. اکنون استعمال قلیان آنقدر رایج و عادی شده است که خانواده ها هنگام تفریح، ابتدا قلیان و سپس وسایل دیگر را در وسیله نقلیه قرار میدهند، متأسفانه حرمت ها، شکسته است و نشان میدهد سیاستهای مقابله با این پدیده همچنان ناکارآمد است. مسئولین و نهادهایی که مجوز تأسیس سفره خانه ها را میدهند باید بدانند، با این رویه، در سالهای آینده شاهد افزایش شیوع اکثر بیماریهای مرتبط بخصوص سرطان ها خواهیم بود. همه دستگاهها باید به کمک وزارت بهداشت با این معضل رو به رشد اجتماعی بهداشتی مقابله کنند و با روشهای مناسب، مانع رشد آن شوند. در این میان هیچ بهانه ای قابل پذیرش نیست. جان مردم، بخصوص کودکان و نوجوانان در خطر است و برای مقابله با آن باید کاری کنیم و سهم خودمان را در این مبارزه فراگیر بپردازیم.
یقین داریم که در آینده فرزندانمان ما را قضاوت خواهند کرد و ما را سرزنش خواهند کرد که که چرا این هشدارها را جدی نگرفتیم.