دکتر اعظم موسوی
متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص انکولوژی
از آنجایی که واکسیناسیون علیه ویروس پاپیلومای انسانی (ویروس اچ پی وی) می تواند پیشگیری از ابتلا به زگیل های مقاربتی، ضایعات پیش سرطانی و سرطان دهانه رحم را پوشش دهد، قراردادن واکسن در برنامه واکسیناسیون کشوری هزینه های کمتری به جای درمان به جامعه تحمیل خواهد کرد.
به گزارش خبرنگار ما، دکتر اعظم موسوی متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص انکولوژی در همایش شناخت و مهار ویروس «اچ پی وی» بیمارستان امام خمینی(ره) درباره این ویروس گفت: بزرگترین قربانیان ویروس اچ پی وی، زنان هستند. مردان هم مبتلا می‌شوند ولی درصد ابتلای آنها بسیار کمتر است. در سال ۲۰۰۶ واکسن اچ پی وی به بازار آمد و در سال ۲۰۱۱ یا ۲۰۱۲ ارتباط این ویروس و سرطان دهانه رحم توسط پروفسور هایزر مشخص شد. شایع‌ترین بیماری مقاربتی زنان، اچ پی وی است و در مراحل بعد، تبخال تناسلی، سوزاک، هپاتیت B، سفلیس و اچ‌آی‌وی قرار می گیرند.
دکتر موسوی در ادامه بیان کرد: ویروس اچ پی وی دو نوع ضایعه در بدن ایجاد می‌کند، یعنی ویروس‌هایی که در قسمت تناسلی انسان رشد می کنند، در دو گروه قرار می گیرند . یکسری ویروس‌هایی هستند که به آنها ویروس‌های پرخطر گفته می شود و عامل ایجاد سرطان هستند و علامت ظاهری ندارند. گروه دیگر زگیل ایجاد می کنند و ویروس‌های با خطر کم ابتلا به سرطان دهانه رحم به شمار می‌آیند. اما جامعه، بیشتر به ویروس با خطر کم ابتلا به سرطان دهانه رحم واکنش نشان می دهد چون زگیل را می‌بیند، اما عاملی را که باعث ایجاد سرطان می‌شود، نمی‌بیند و اصلاً فرد نمی‌داند مبتلا شده یا خیر. گفته شده است که ۸۰% زنان در طول زندگی شان به ویروس آلوده می شوند. پس درجه آلودگی با این ویروس بالا است. از هر چهار دختر جوان، ممکن است ۳ نفر مبتلا شوند. در ایران هم آمار آلودگی به ویروس تقریباً مشابه کشورهای توسعه یافته است. این ویروس عامل ایجاد یک سرطان است و تنها سرطانی در انسان که عامل آن را می دانیم، همین بیماری سرطان دهانه رحم است که عامل آن ویروس پاپیلومای انسانی یا همان اچ پی ویِ از نوع پرخطر است.
وی بیان کرد: سرطان دهانه رحم، یک بیماری بدخیم است که اگر به موقع آن را تشخیص ندهیم، تاثیر درمانها محدود خواهد بود و می تواند باعث مرگ بیماران شود. از طرفی عامل ایجاد سرطان دهانه رحم شناخته شده است بنابراین، این یک پیشرفت بزرگ پزشکی است که عامل یکی از انواع سرطان، مشخص شده است و می‌توان با عامل آن مبارزه کرد. بیش از ۱۰۰ نوع از این ویروس تا به حال شناخته شده که ۳۰ تا ۴۰ مورد آن مربوط به دستگاه تناسلی و مقعدی است، ۱۲ نوع آن مرتبط با سرطان است. بافت مخاط دهانه رحم یک مخاط خاص است. این مخاط از سلول‌های استوانه‌ای تشکیل شده است که می‌توانند به سلول‌های سنگفرشی تبدیل شوند . ما در بدن انسان هیچ جای دیگری، بافتی نداریم که بعد از تولد، سلول‌های آن به یک نوع سلول دیگر تبدیل شوند،فقط در دهانه رحم این اتفاق خاص می افتد و این فیزیولوژی، خاص دهانه رحم است.
این فوق تخصص سرطان های زنان در ادامه با اشاره به روش های آلوده شدن مردان به ویروس اچ پی وی گفت: مردانی که به این ویروس آلوده می شوند، هیچ گونه علامتی را احساس نمی کنند. هر چه سن پایین تر باشد، خطر ابتلا به این ویروس بیشتر است. بیشترین خطر، بین سنین ۲۵ تا ۲۹ سال است. مردانی که چند شریک جنسی دارند، ممکن است شریک جنسی شان را به ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم مبتلا کنند. زنانی که به این ویروس مبتلا می شوند، ممکن است دچار اختلالات روانی شوند. البته می‌توان سرطان دهانه رحم را کاهش داد یا از روش های پیشگیری اولیه یعنی واکسن استفاده کرد.
روابط جنسی سالم یا روابط خانوادگی سالم یا پیشگیری اولیه بهترین راهکار به شمار می رود. شاید بتوان گفت یکی از افتخارات جامعه پزشکی در دنیا، این است که توانسته عامل اصلی یک سرطان را شناسایی کند و برای آن، واکسن بسازد.
پیشگیری ثانویه نیز در رابطه با این سرطان مهم است یعنی اینکه تمام زنان و دخترانی که به سن ۲۱ سالگی می‌رسند، باید برای غربالگری این سرطان مراجعه کنند و مورد بررسی قرار گیرند تا معلوم شود که آیا ضایعات پیش‌سرطانی دارند یا خیر. غربالگری سرطان دهانه رحم دو نوع است: یکی در مرحله قبل از تهاجم سلول سرطانی که کاملاً قابل درمان است و حتی باروری را می توان حفظ کرد و دیگری در مرحله بعد از تهاجم، که ممکن است کاملاً قابل درمان نبوده و حفظ باروری هم امکانپذیر نباشد.
پس برای کنترل و پیشگیری سرطان دهانه رحم، سه راه وجود دارد: پیشگیری اولیه با واکسن، پیشگیری ثانویه به صورت غربالگری و سوم، درمان به موقع و مناسب.
وی با اشاره به نوع واکسن ها گفت: چند نوع واکسن برای کنترل و درمان این بیماری وجود دارد که دو نوع آن خیلی معروف است. واکسنی که در ایران در دسترس قرار دارد تحت عنوان واکسن گارداسیل است که در سال ۲۰۰۶ به دنیا معرفی شد و ۱۳۲ کشور تأییدیه تزریق این واکسن را دارند. در ۶۴ کشور، این واکسن جزء برنامه واکسیناسیون ملی محسوب می‌شود و بهترین زمان تزریق واکسن، قبل از شروع فعالیت‌های جنسی است. برای همین است که می‌گوییم این واکسن در دختران پایین تر از ۱۵ سال باید تزریق شود. این واکسن هنوز در ایران جزء برنامه واکسیناسیون ملی قرار نگرفته و دلیل آن، گران قیمت بودن واکسن است. اگر این واکسن تزریق شود، می تواند از زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم جلوگیری کند.
این متخصص زنان و زایمان با اشاره به عوارض تزریق واکسن «اچ پی وی» تصریح کرد: این واکسن عوارض نگران کننده ای ندارد. کمی درد در عضله بالای بازو و محل تزریق و تب مختصر، تنها عوارضی هستند که ممکن است برخی افراد تجربه کنند. از سوی دیگر واکسن باید در یخچال و در دمای ۲ تا ۸ درجه نگهداری شود و تا ۳۶ ماه پس از تاریخ تولید، می تواند استفاده شود.
