اسفندماه ۱۳۷۶ اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت کننده در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی که از اهواز راهی تهران بود، به دره سقوط کرد و شش نفر از دانشجوهای نخبه ریاضی دانشگاه صنعتی شریف که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ملی و بین المللی ریاضی بودند؛ جان خودشان را از دست دادند و مریم میرزاخانی از جمله دانش آموزان بازمانده این سانحه بود.
از مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ۱۰ ذهنِ جوان برگزیده سال ۲۰۰۵ از سوی نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشته ریاضیات تجلیل شد. میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳ و جایزه ی کلی بود. وی از یازدهم شهریور ماه ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشته ریاضیات و پیش از این، استاد دانشگاه پرینستون بود.
بی شک مریم میرزاخانی تنها زن و تنها ایرانی نخبه در دنیا بود. ریاضیدان ایرانی-آمریکایی و استاد دانشگاه استنفورد در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز شد، که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی تنها زن و تنها ایرانی برنده مدال فیلدز است و سرطان پستان مجالش نداد و آسمانی شد.
خبر فوت ریاضیدان نابغه ایرانی، مریم میرزاخانی را کمتر کسی نشنیده است. وی چهار سال با سرطان سینه دست و پنجه نرم کرد و سرانجام در روزهای اخیر سرطان وی پیشرفت و مغز استخوانش را نیز درگیر کرد. ریاضیدان ایرانی به علت سرطان سینه در یکی از بیمارستان های ایالات متحده چشم از جان فرو بست. سرطانی که جان بانوی نابغه ایرانی را گرفت سرطانی ست که این روزها بسیار رو به افزایش است. سرطان سینه شایع ترین سرطان در میان زنان گزارش شده است.
وقتی ما هزینه های سرطان را محاسبه می کنیم، علاوه بر هزینه درمان، هزینه های عمر از دست رفته را نیز به حساب می آوریم. این هزینه ها، وقتی افزایش پیدا میکند که یک نفر در سنین جوانی و یا میانسالی ناتوان می شود و یا از دنیا می رود.
آیا می شود از دست دادن مریم را جبران کرد؟ آیا سرمایه ای که جامعه و بشریت با از دست دادن مریم عزیز از دست داده است را می شود محاسبه کرد؟ چه فرصت هایی که علم ریاضی با از دست دادن او از دست رفت. گمان نمی کنیم، کسی بتواند هزینه از دست دادن مریم را محاسبه کند. لذا پیشگیری از سرطان همواره در اولیت برنامه های کنترل سرطان خواهد بود و همه باید برای آن تلاش کنیم.
متخصصین موسسه خیریه سرطان به همه مردم و به خصوص بانوان توصیه می کنند، پیشگیری از سرطان را جدی بگیرند. پیشگری از سرطان پستان مهم است چون شایعترین سرطان در خانم ها سرطان پستان است و تقریبا از هر ۱۵ نفر خانم ایرانی، یک نفر در طول عمر خود، به سرطان مبتلا خواهد شد. بر اساس آمارهای موجود، در ایران سالانه ۱۰هزار نفر به سرطان پستان مبتلا می شوند و سه هزار نفر به دلیل این بیماری فوت می کنند. بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان با درمان های موجود به طور کامل بهبود پیدا می کنند. “شناخت و پیشگیری” بهترین راه مهار سرطان است. پرهیز از عوامل خطر سرطان ها، اقدام به ازدواج و بارداری، معاینه توسط پزشک از سن ۴۰ سالگی، ماموگرافی از سن ۵۰ سالگی جزو راههای پیشگیر از سرطان پستان است. بر اساس نظر متخصصین، اگر در یک خانواده فردی در سنین پایین به این سرطان مبتلا می شود، باید مورد آزمایش قرار بگیرند و اگر استعداد به این بیماری وجود داشته باشد، اقدامات پیشگیری جدی تر انجام شود.
موسسه خیریه سرطان، ضایعه از دست دادن نابغه ایرانی، مرحوم مریم میرزاخانی را به همه مردم کشور و جهان تسلیت می گوید. برای خانواده آن مرحومه آرزوی صبر جمیل داریم.
-حسین شعبان زاده
-تصویرسازی: هادی حیدری