دکتر امیرهوشنگ احسانی
متخصص پوست، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
- آیا در ایران، زمستان‌ها هم باید از ضدآفتاب استفاده کرد؟ بعبارت دیگر، آیا شاخص اشعه ماوراءبنفش (UV Index) در زمستان‌های ایران، ممکن است ۳ یا بیشتر باشد؟
– بله، در زمستان‌های ایران هم ممکن است شاخص اشعه ماوراءبنفش از ۳ بالاتر باشد و در نتیجه در زمستان هم بهتر است از ضدآفتاب استفاده شود و اگر SPF ضدآفتاب از ۲۵ بالاتر باشد، مناسب‌تر است.
- ۲. آیا در هوای ابری هم باید از ضدآفتاب استفاده کرد؟
– در هوای ابری هم بهتر است از ضدآفتاب استفاده شود، چون اشعه ماوراءبنفش در روزهای ابری براحتی و حتی بهتر به پوست می‌رسد.
- آیا کودکان هم باید از ضدآفتاب استفاده کنند؟ اگر بله، از چه سنی؟
– توصیه می‌شود برای کودکان از سن ۶ ماهگی از کرم ضدآفتاب مناسب (از نوع کرم‌های ضدآفتاب فیزیکی) استفاده شود.
- آیا هنگام نگاه‌کردن به صفحه کامپیوتر و تلویزیون هم لازم است پوست با ضدآفتاب محافظت شود؟
– تا مدت‌های طولانی توصیه می‌شد که هنگام تماس با صفحه کامپیوتر و تلویزیون از ضدآفتاب استفاده شود ولی مطالعات اخیر نشان داده است که میزان اشعه ماوراءبنفش این وسایل کم است، مگر این‌که افراد تماس طولانی‌مدت داشته باشند.
- آیا لامپ‌های کم‌مصرف که در ایران بسیار استفاده می‌شوند، برای پوست مضرند؟ بعنوان مثال آیا خطر ابتلا به برخی سرطان‌های پوست را افزایش می‌دهند؟
– خیر، این لامپ‌ها مضر نیستند و خطر مبتلا شدن به سرطان‌های پوست را افزایش نمی‌دهند.
- آیا ضدآفتاب‌های ایرانی، محافظتی را که ادعا می‌کنند، دارا هستند؟
– از حدود ۱۵ سال پیش، ضدآفتاب‌های ایرانی وارد بازار شده‌اند و در حال حاضر شاید بیش از ۲۰۰ نوع ضدآفتاب ایرانی وجود داشته باشد که در مقایسه با انواع خارجی، در تست‌های مختلف توانسته‌اند بخوبی از پوست محافظت کنند.
- آیا استفاده از ضدآفتاب، از تولید ویتامین D بر اثر نور خورشید، در سطحی از پوست که با ضدآفتاب محافظت شده است، جلوگیری می‌کند؟
– تا مدت‌ها تصور می‌شد استفاده از ضدآفتاب، ساخت ویتامین D را مختل می‌کند ولی مطالعات بالینی گسترده این موضوع را رد کرده و نشان داده است که استفاده از ضدآفتاب، تداخلی با ساخت ویتامین D ندارد.
- اگر در فضای باز اما در “سایه” باشیم، ویتامین D بدن تأمین می‌شود؟
– ساخت ویتامین D، به مقدار «کمی» نور در طول روز نیاز دارد و حتی استفاده از ضدآفتاب و در سایه بودن هم، ساخت ویتامین D را تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهد.
- با توجه به آلودگی هوا در تهران و بسیاری نقاط ایران، آیا برای تأمین ویتامین D بدن، لازم است روزانه بیش از ۲۰-۱۵ دقیقه در برابر خورشید باشیم؟
– این تصور درست نیست چون مقدار ساخت ویتامین D در طول روز از طریق سطح پوست، با مقدار «کم» نور هم قابل انجام است. فقط در کسانی که اصلاً با نور تماس ندارند (مانند سالمندان)، این نکته حائزاهمیت است.
- آیا سیستم‌هایی که نور خورشید را ذخیره و آن را به انرژی نورانی تبدیل می‌کنند و از آن‌ها برای روشنایی خیابان‌ها در شب استفاده می‌شود، اشعه ماوراءبنفش تولید می‌کنند؟
– مطالعات نشان داده است که این وسایل نورزا، میزان کمی اشعه ماوراءبنفش تولید می‌کنند.
- آیا جراحی میکروسکوپی (Mohs surgery/ Microscopically controlled excision) که برای درمان برخی سرطان‌های پوست در دنیا استفاده می‌شود، در ایران و بخصوص در بیمارستان‌های دانشگاهی یا دولتی انجام می‌شود؟
– در ایران متأسفانه روش جراحی میکروسکوپی در مراکز دانشگاهی انجام نمی شود. قبلا انجام می‌شده است ولی امروزه بطور مدون انجام نمی‌شود.