دکتر کاظم زنده دل
دانشیار مرکز تحقیقات سرطان انستیتو کانسر ایران
چهارم فوریه مصادف با ۱۴ بهمن، روز جهانی سرطان است، تقریبا تمام کشورها این روز را برای توجه بیشتر مردم و مسئولان به اهمیت پیشگیری و کنترل سرطان گرامی می‌دارند و مراسم مختلفی برگزار می‌کنند.
در کشور عزیز ما نیز همه‌ساله صداهایی به بهانه روز جهانی سرطان و با عناوین مختلف، شامل پویش یا کمپین مبارزه شنیده می‌شود. امسال به دلیل تقارن این روز با مراسم دهه فجر انقلاب اسلامی این برنامه‌ها زودتر و با عنوان هفته سرطان برگزار شد.
با تقدیر از همه تلاشگران این عرصه، جا دارد آمارهای بروز و مرگ و میر سرطان، اهداف کنترل سرطان را مرور کنیم و از خود بپرسیم که ما کجای این قصه هستیم. چقدر برای دستیابی به اهداف کنترل سرطان تلاش کرده‌ایم و حاصل تلاش ما چیست؟
چقدر برای پیشگیری اولیه تلاش کرده‌ایم؟ چقدر در کاهش عوامل خطر مصرف سیگار و قلیان، الکل، تریاک و مواد غذایی ناسالم موثر بوده‌ایم؟ سهم ما در کاهش وزن و افزایش فعالیت فیزیکی مردم چقدر بوده؟
برای تشخیص زودهنگام (شامل آگاه کردن مردم از علائم سرطان و تشحیص زودتر و یا اجرای غربالگری‌ها برای سرطان‌های پستان، روده بزرگ و دهانه رحم چه تلاشی کرده‌ایم؟ با اقدامات ما بیماران چقدر زودتر تشخیص داده شده‌اند؟
چقدر برای در درمان بیماران و دسترسی آن‌ها به پزشک، بیمارستان، اتاق عمل، رادیوتراپی و داروهای شیمی‌درمانی تلاش کرده‌ایم و آیا حمایت‌های ما کافی بوده و نتایج درمان را بهبود بخشیده‌اند؟
چقدر برای گسترش اقدامات حمایتی و تسکینی شامل سلامت روان، تغذیه مناسب، سلامت معنوی بیماران و همچنین دسترسی آن‌ها به مسکن‌ها و امکانات بازتوانی تلاش کرده‌ایم؟
و در نهایت اینکه چقدر به تحقیقات سرطان کمک کرده و باعث شده‌ایم اطلاعات مدیران کشور از وضعیت سرطان و عوامل خطر و همچنین روش‌های موثر پیشگیری و درمان سرطان افزایش یابد؟
در کنار همه این سوالات، سوال مهم این است که با اقداماتی که انجام شده است، تا چه میزان در پیشگیری از سرطان و کاهش مرگ و میر و بهبودی واقعی بیماران موفق بوده‌ایم؟ کیفیت زندگی و رضایت بیماران در کشور تا چه حد بهبود پیدا کرده است؟
متأسفانه کمتر به این سوالات جواب می‌دهیم و دلمان را به اقدامات موضعی و گذرای خود خوش می‌کنیم.
خوبست در کنار مراسم نمادین و حمایت طلبی‌هایی که برای کنترل سرطان انجام می‌دهیم. روز جهانی سرطان را بهانه کنیم برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها، خودمان را بسنجیم و برای بهبود وضعیت شاخص‌های سرطان برنامه‌ریزی کنیم. به هم کمک کنیم تا سرطان‌های بیشتری پیشگیری شود و بیماران بیشتری از آن نجات پیدا کنند.