دکتر بیتا کلاغچی
دانشیار رادیو‌تراپیست و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
رادیوتراپی یا پرتودرمانی به تابانیدن اشعه‌های پرانرژی جهت از بین بردن سلول‌های بدخیم اطلاق می‌شود.
این اشعه‌ها از طریق دستگاه‌های شتاب‌دهنده به‌صورت هدفمند توسط متخصص رادیوانکولوژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در ناحیۀ مشخص تابانیده می‌شود که انجام رادیوتراپی کمک به کنترل تومور در همان منطقه، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی و در بعضی موارد باعث افزایش طول عمر بیمار مبتلا به سرطان می‌شود.
هدف از انجام رادیوتراپی، از بین بردن تومور است در عین حال که باید بیشترین مقدار ممکن از بافت نرمال اطراف آن از آسیب اشعه حفظ شود.
در بیماران مبتلا به سرطان، رادیوتراپی برای چه کسانی انجام می‌شود؟
- در تمام افراد مبتلا به سرطان که جراحی حفظ پستان برای آنها انجام شده است
- اندازه تومور بزرگ تر از cm 5
- درگیری غدد لنفاوی زیر بغل
- جهت تسکین مناطق دردناک در بیماران متاستاتیک
بهترین زمان رادیوتراپی برای بیماران چه موقع است؟
۴-۳ هفته پس از پایان شیمی درمانی و یا در کسانی که شیمی درمانی انجام نداده‌اند
۶-۴ هفته پس از جراحی
و همچنین ممکن است در بعضی مواقع بنا به تشخیص پزشک، رادیوتراپی قبل از جراحی و شیمی درمانی انجام شود.
انجام رادیوتراپی چه مواقعی برای بیمار انجام می‌گیرد؟
رادیوتراپی معمولا یک بار در روز، پنج روز در هفته و به مدت ۶-۴ هفته انجام می‌شود.
نحوۀ انجام رادیوتراپی چگونه است؟
بیمار باید ابتدا بر روی بوردهای مخصوص در وضعیت درمانی بخوابد و یک سی تی اسکن جهت شبیه‌سازی وضعیت درمانی از وی به‌عمل آید. پزشک متخصص نیز باید طراحی درمان و نقشه‌کشی را بر روی۱۶ سی تی اسکن مذکور انجام دهد تا بافت موردنظر را مشخص کرده و همچنین بتواند بافت نرمال اطراف مانند قلب و ریه را حفظ نماید.
چه عوارضی ممکن است در هنگام رادیوتراپی برای بیمار به‌وجود آید؟
عوارض حاد در حین درمان مانند التهاب و قرمزی پوست، تورم پستان، گلو درد، درد تیر کشیده پستان، ضعف، خستگی و بی‌اشتهایی
عوارض پوستی، معمولا ۲-۱ هفته بعد از درمان و احساس ضعف و خستگی معمولا ۴-۳ هفته پس از ختم درمان بهبود می‌یابد.
آیا رادیوتراپی برای بیمار دردناک است؟
خیر، رادیوتراپی دردناک نیست ولی بعضی عوارض آن مانند التهاب و قرمزی و تورم پوستی و درد گلو می‌تواند برای بیمار آزاردهنده باشد.
آیا در زمان رادیوتراپی ریزش موی سر برای بیمار خواهد بود؟
خیر، ریزش مو فقط در منطقه تحت تابش اتفاق می‌افتد.
آیا بیماران می‌توانند رانندگی کنند؟
بله، در صورت نداشتن مشکل و بیماری‌های خاص انجام رانندگی برای بیماران بلامانع است.
سخن پایانی پزشک: توصیه‌ای که به بیماران عزیز می‌شود این است که در ابتدای درمان تمام بیماری‌ها و مشکلات و داروهای مصرفی خود را به پزشک مربوطه اعلام کنند تا بهترین درمان ممکن با حداقل عوارض انجام گیرد