رقیه حدادی
کارشناس ارشد نقاشی از دانشگاه تهران
هنر درمانی عبارت است از بهکارگیری ابزار هنری مختلف که بیمار بتواند از طریق آن احساسات خود را بیان کند؛ تمرکز کند؛ آرامش یابد و حتی با دیگران ارتباط برقرار کرده و مشکلات روحی ناشی از بیماری خود را با دیگران (دکتر روانپزشک ، کمک درمانگر و ..) در میان بگذارد.
اثرات مطلوب استفاده از هنر در بهبود روند درمان بر کسی پوشیده نیست و در بسیاری از دانشگاههای دنیا تحقیقاتی مبسوط در این زمینه صورت گرفته است . امروزه در بسیاری از مراکز درمانی از این روش جهت تسریع روند بهبود بیماریهای گوناگون ازجمله سرطان استفاده میشود ، خلق تصویری از آینده و ایجاد امید و نشاط ، ازجمله نیازهای یک بیمار مبتلا به سرطان است و هنر یکی از مؤثرترین روشها در ایجاد یک تصویر ذهنی مثبت است، ازآنجاییکه خلق اثر توسط خود بیمار صورت میگیرد، تأثیر آن بهتر و عمیقتر در حافظه او ثبت و ضبط میشود.
استفاده از هنر برای بیان احساسات، دستاوردهای دیگری نیز دارد؛ ازجمله کشف استعدادهای نهفته و توانایی مواجهه با مشکل و بررسی آن از زوایای مختلف، هنگام فعالیت مشارکتی یا گذراندن اوقاتی خوش که لحظاتی هر چند اندک او را از مشکلاتش جدا میسازد.
علاوه بر این موارد، هنر بستری را فراهم میآورد که درمانگر یا دکتر روانپزشک از آن طریق بهتر میتوانند اطلاعات موردنیاز خود برای درمان فرد را ، دریافت کنند ، زیرا بسیاری از انسانها از بیان دغدغهها و نگرانیهای خود پرهیز دارند و احساس میکنند باید تا ابد این موارد را بهصورت راز در سینههای خود انباشته کنند، قرار گرفتن در گروه و ارتباط با دیگران و صحبت درباره مشکلات به فرد بیمار این جسارت را میدهد که عواطف خود را بیان کند و حتی در مواردی برای کمک به حل مشکلات دیگران نیز پیشقدم شود.
در این پروسه، محصول هنری اهمیتی ندارد، آنچهکه مهم است روند انجام یک کار هنری است، صحبتهایی که دراینبین ردوبدل میشود و تصاویری که ثبت میشود.
ابزار و روشهای گوناگونی برای این منظور استفاده میشود که بسته به تجربههای مربی هنری و کمک درمانگر و دکتر روانپزشک و نوع درمان، انتخاب میشود.
برای اولین بار در انستیتو کانسر بیمارستان امام خمینی(ره) ، به همت مسئولان امر و همکاری تنی چند از عزیزان هنرمند و بهبودیافتهها، فضایی فراهم آمده ،که از هنر بهعنوان یکی از روشهای مکمل درمان بهره جست.
در این طرح، به کمک وسایل و ابزار هنری ساده، از بیماران و همراهانشان که در انتظار انجام مراحل پزشکی هستند، دعوت به عمل میآید تا در این برنامه هنری که موارد زیر را شامل میشود شرکت کنند: نقاشیهای ساده بهصورت آموزشی یا تراوشها ذهنی، ساخت عروسکهای ساده که میتواند بعنوان یادگاری به کودکان اهدا شود، ساخت زیور آلات، مجسمههای گلی و خمیری و…
امید است این طرح با همکاری کارکنان مهربان این بیمارستان و دیگر عزیزان بیمار و بهبودیافتهها و همراهان آنها بهصورت گستردهتری مورد استقبال همگانی قرار گیرد.