دکتر کاظم زنده دل
دانشیار مرکز تحقیقات سرطان انستیتو کانسر ایران
نام خیریه شمس با شناخت شروع می‌شود – چرا منتظر بمانیم مردم به سرطان مبتلا شوند؟
ماه گذشته یکی از اقوام نزدیک را برای چکاپ فرستادم. متأسفانه نتیجه آزمایش مثبت بود و متوجه بیماری سرطان شدیم. قبل از اینکه بیماری در بدن او منتشر شود برای درمان اقدام کردیم. کمی تعلل و تأخیر می‌توانست برای بیمار و خانواده فاجعه‌بار باشد. پیش خودم فکر کردم چقدر خانواده‌ها هستند که به دلیل بی‌اطلاعی از علائم بیماری و آشنا نبودن با روش‌های تشخیصی غفلت می‌کنند و هنگامی متوجه بیماری سرطان می‌شوند که دیگر خیلی دیر شده و هرچقدر هم هزینه کنند ممکن است دیگر نتیجه‌ای از درمان‌ها نگیرند.
همیشه گفته‌ایم پیشگیری بهتر از درمان است. اما اقدامات انجام‌شده برای پیشگیری سرطان خیلی محدود است. مطالبی هم که به مردم گفته می‌شود در بیشتر مواقع با سواد‌ُ سلامت مردم سنخیتی ندارد و نتیجه موردنظر حاصل نمی‌شود.
تردیدی نیست که بیماران مبتلا به سرطان نیاز مالی دارند و نیکوکاران باید برای تأمین داروها و درمان‌های اساسی بیماران به میدان بیایند. با این حال کمک مالی به بیماران ساده‌ترین کاری است که می‌شود کرد.
چرا منتظر بمانیم تا بیماری سرطان پیشرفت کند و وقتی بیماری پیشرفت کرد، برای تأمین داروهای بیمار اقدام کنیم؟ یا اینکه بیمارستان‌ها را تجهیز کنیم و بیماران را در مراحل پیشرفته و صعب‌العلاج درمان کنیم؟
در خیریه شناخت و مهار سرطان (شمس) از ابتدا تصمیم گرفتیم به‌صورت همه‌جانبه با سرطان مبارزه کنیم و در کنار حمایت از بیماران و خانواده‌های آن‌ها و توجه به تأمین دارو، معیشت و نیازهای مشاوره‌ای که دارند، به پیشگیری، آموزش و پژوهش اهمیت دهیم.
نام خیریه شمس با «شناخت» شروع می‌شود زیرا برای مبارزه و مهار سرطان، ابتدا باید آن را بشناسیم. بنابراین تصمیم گرفتیم به مردم آموزش دهیم تا با علل و علائم سرطان آشنا شوند. انتشار مجله سروش شمس، پویش‌ها و همایش‌هایی که برگزار می‌کنیم، برنامه‌های غربالگری که در پویش‌ها برای جمعیت‌های مختلف انجام می‌دهیم، توجهی که به توسعه شبکه اجتماعی داریم، همه با هدف انجام این مأموریت مهم خیریه شمس، یعنی آگاهی بخشی جامعه انجام می‌شود.
علاوه بر اطلاع‌رسانی در مواردی هم که هنوز اطلاعات و دانش ما کافی نیست از پژوهش‌های معتبر سرطان در مراکز تحقیقاتی حمایت می‌کنیم. حمایت از پژوهش‌های کاربردی سرطان را که با پیشگیری، تشخیص زودهنگام، بهبود کیفیت تشخیص و درمان و مراقبت‌های تسکینی و حمایتی و نظام مراقبت سرطان در کشور ما مرتبط باشند، مأموریت خود می‌دانیم. اگر شناخت صحیحی از سرطان وجود نداشته باشد، نمی‌توانیم مبارزه هوشمندانه‌ای با سرطان داشته باشیم.
حضور پزشکان و پرستاران برای مبارزه همه‌جانبه با سرطان کافی نیست. هنرمندان، اصحاب رسانه، مدیران، فناوران و تک‌تک مردم و نیکوکاران باید کنار پزشکان و پرسنل بهداشت و درمان بایستند تا بتوانیم به همه اهداف شناخت و مهار سرطان برسیم.
پزشکان و پرسنل و مدیران بهداشت و درمان باید همراه با خدمات استاندارد اطلاعات دقیق به بیماران بدهند؛ مسئولان و سیاست‌گذاران باید دسترسی به خدمات را فراهم کنند. صاحبان صنایع و شرکت‌ها و ادارات برای پیشگیری از سرطان و سبک زندگی سالم از محل مسئولیت اجتماعی سرمایه‌گذاری کنند؛ هنرمندان و رسانه‌ها باید زمینه ارتباط صحیح با مردم را فراهم کنند و برای آگاهی عمومی و افزایش سواد سرطان اقدام کنند و خرافات را بزدایند؛ نیکوکاران حمایت مالی و معنوی کنند. داوطلبان در پروژه‌های حمایتی و آموزشی فعالیت منظم و سازمان‌یافته داشته باشند.
تقریباً برای هر شخص حقیقی و حقوقی در جامعه وظیفه‌ای وجود دارد که می‌تواند برای مبارزه با سرطان انجام دهد.
در این راه نباید منتظر دیگران بود. سرطان خودبه‌خود مهار نخواهد شد. می‌توانید خودتان بسنجید که شما چه اقدامی در این مسیر انجام داده‌اید. حتماً شما هم نقشی در این مبارزه دارید. آیا فکر می‌کنید به وظیفه خود عمل کرده‌اید؟
خیریه شمس، امیدوار است در کنار شما الگوی مناسبی از یک سازمان مردم‌نهاد در زمینهٔ مبارزه با سرطان را به‌خوبی پیاده کند و در کشور توسعه دهد. خیریه‌ای که پیش از کمک مالی و تأمین دارو با پژوهش و گسترش شناخت در جامعه، راه را بر گسترش سرطان ببندد.